ภาษีธุรกิจเฉพาะ เป็นภาษีตามประมวลรัษฎากรประเภทหนึ่ง จัดเก็บจากการประกอบกิจการเฉพาะอย่างแทนภาษีการค้าที่ถูกยกเลิก ภาษีธุรกิจเฉพาะเริ่มใช้บังคับใน พ.ศ.2535 พร้อมกันกับภาษีมูลค่าเพิ่ม

1.  ผู้มีหน้าที่เสียภาษีธุรกิจเฉพาะ

          ผู้มีหน้าที่เสียภาษีธุรกิจเฉพาะ ได้แก่ ผู้ประกอบกิจการที่ต้องเสียภาษีธุรกิจเฉพาะ ไม่ว่าผู้ประกอบกิจการดังกล่าวจะประกอบกิจการในรูปของ

           -   บุคคลธรรมดา

           -   คณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล

           -   กองมรดก

           -   ห้างหุ้นส่วนสามัญ

           -   กองทุน

           -   หน่วยงานหรือกิจการของเอกชนที่กระทำโดยบุคคลธรรมดาตั้งแต่สองคนขึ้นไปอันมิใช่นิติบุคคล

           -   องค์การของรัฐบาล สหกรณ์ และองค์กรอื่นที่กฎหมายกำหนดให้เป็นนิติบุคคล

ในกรณีผู้ประกอบกิจการอยู่นอกราชอาณาจักร ให้ผู้มีหน้าที่รับผิดชอบในการประกอบกิจการรวมตลอดถึง ลูกจ้าง ตัวแทน หรือผู้ทำการแทนซึ่งมีอำนาจในการจัดการแทนโดยตรง หรือโดยปริยายที่อยู่ในราชอาณาจักร เป็นผู้มีหน้าที่เสียภาษีร่วมกับผู้ประกอบกิจการดังกล่าวข้างต้น

2. กิจการที่ได้รับยกเว้นภาษีธุรกิจเฉพาะ

          2.1 กิจการของสหกรณ์ออมทรัพย์ เฉพาะการให้กู้ยืมแก่สมาชิกหรือแก่สหกรณ์ออมทรัพย์อื่น (มาตรา 91/3 แห่งประมวลรัษฎากร) แต่ทั้งนี้กรมสรรพากรได้ตอบข้อหารือกรมส่งเสริมสหกรณ์ว่า ให้หมายความรวมถึงสหกรณ์ประเภทอื่นๆ ซึ่งให้กู้ยืมแก่สมาชิกหรือแก่สหกรณ์อื่นตามมาตรา 91/3(3) ด้วย (หนังสือ ที่ กค 0802/04717 ลงวันที่ 10 มีนาคม 2535)

          2.2 กิจการของสหกรณ์ประเภทสหกรณ์บริการ ซึ่งดำเนินการเกี่ยวกับการจัดหาที่อยู่อาศัยให้แก่สมาชิก เฉพาะกรณีดังต่อไปนี้
                (1) ต้องเป็นสหกรณ์ที่เป็นสมาชิกของโครงการพัฒนาคนจนในเมืองของการเคหะแห่งชาติ และได้รับเงินกู้ตามโครงการดังกล่าว
                (2) ต้องนำเงินที่ได้รับไปจัดซื้ออสังหาริมทรัพย์เพื่อขายต่อให้แก่สมาชิกของสหกรณ์นั้น

           ภาษีธุรกิจเฉพาะ กรณีสหกรณ์การเกษตรหรือสหกรณ์อื่นให้กู้ยืมเงิน